واسطه های شيميايی مجموعه ای از ملکولها هستند که توسط سلول ها ترشح می شوند و با رسيدن به نقطه ای ديگر از سلول، باعث بروز تغييراتی در رفتار سلول می شوند. اين مواد ممکن است به صورت درون سلولی و يا برون سلولی ترشح شوند.
در صورتی که واسطه شيميايی در درون سلول ترشح گردد و از فضای داخل سلولی خارج نشود، پيامرسانی داخلی انجام می شود. به عنوان مثال اگر يک يا چند ميتوکندری (اندامکهای مشارکت کننده در تنفس درون سلولی) از بين بروند، ملکولهای خاصی در محيط درون سلولی رها می شوند که خبر نابودی ميتوکندريها را به ديگر نقاط سلول انتقال می دهند. اگر تعداد ميتوکندريهای نابود شده افزايش يابد، تعداد ملکولهای ترشح شده نيز افزايش می يابد. بدينترتيب بالا رفتن غلظت ملکول پيامرسان ويژه مرگ ميتوکندريها در محيط حامل خبر نابودی تعداد زيادی ميتوکندری خواهد بود.
در بسياری از موارد، ماده پيامرسان در داخل سلول ترشح می شود و به بيرون از سلول راه می يابد. در اينحالت پيام از درون سلول به خارج مخابره شده است. اين پيام ممکن است در سطح سلول باقی بماند، ممکن است به سطح سلول همجوار سلول اوليه برود و يا ممکن است مسافتهای طولانی را در بدن طی کند. ملکولهای پيامرسان از نظر طول عمر تنوع بسيار دارند و تنها آن گروه از پيامرسانها که طول عمر بالايی دارند می توانند عهده دار پيامرسانی در مسيرهای طولانی باشند. بسياری از فاکتورهای رشدی و هورمونها در اين گروه اخير جای می گيرند.
نکته بسيار مهم ديگر اين است که برای هر نوع ملکول پيامرسان، بايد حداقل يک نوع گيرنده وجود داشته باشد. گيرنده پيام ممکن است روی سطح سلول گيرنده، داخل سيتوپلاسم و اندامکهای درون سلولی و يا حتی در داخل هسته سلول گيرنده باشد. اگر ملکول پيامرسان ترشح شود ولی گيرنده ای در دسترس آن ملکول نباشد، پيامی که توسط ملکول حمل می شده، بی اثر خواهد ماند. در سالهای اخير نوع ديگری از گيرنده ها شناسايی شده که در محيط بين سلولی شناور هستند و تنها پس از تحريک شدن توسط ملکولهای پيامرسان به سمت اندامکها يا محل هدف می روند و زمينه تغيير در رفتار سلولی را فراهم می کنند.
در قسمتهای بعدی با نمونه هايی از ملکولهای پيامرسان که در قرنيه چشم انسان حضور فعال دارند، آشنا خواهيم شد و کاربرد آنها در آيندۀ علم کنتاکت لنز را بررسی خواهيم کرد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر